Wembley 1923: otwarcie stadionu, chaos na trybunach i biały koń Billie

Przez blisko 80 lat Wembley (stary Wembley) był miejscem największych wydarzeń w historii futbolu. To tutaj reprezentacja Anglii zdobyła swoje jedyne mistrzostwo świata w 1966 roku. 30 lat później stadion był areną finałów mistrzostw Europy. To również tu 17 października 1973 roku w meczu eliminacyjnym mistrzostw świata Polska-Anglia, padł słynny zwycięski remis 1:1. Dzięki bramce zdobytej przez Jana Domarskiego. Wembley to nie tylko futbol. Odbywały się tu także igrzyska olimpijskie w 1948 roku, finały Pucharu Ligi, mecze rugby oraz legendarne koncerty, takie jak Live Aid w 1985 roku.

Nie zabrakło również bardziej nietypowych wydarzeń: w 1961 roku na stadionie powstała tymczasowa skocznia narciarska, na której rozegrano pokazowe zawody z udziałem skoczków z dziewięciu krajów.

Otwarcie Wembley i wielkie oczekiwania

Budowa stadionu Wembley była częścią przygotowań do wielkiej British Empire Exhibition. Pierwszą darń murawy symbolicznie położył król Jerzy V, podkreślając znaczenie tej inwestycji dla całego imperium. Koszt budowy wyniósł 750 tysięcy funtów (co dziś odpowiadałoby około 46 milionom funtów).

Początkowo stadion miał zostać zburzony po zakończeniu wystawy, jednak dzięki staraniom sir Jamesa Stevensona, przewodniczącego komitetu organizacyjnego, udało się go uratować. 28 kwietnia 1923 roku Wembley otworzył swoje bramy dla publiczności.

Okazja była wyjątkowa. Finał Pucharu Anglii między drużynami Bolton Wanderers i West Ham United. Wśród zgromadzonych gości znalazł się sam król Jerzy V, gotowy wręczyć trofeum zwycięzcom.

Zalany stadion i niespotykany chaos

Od samego rana wokół stadionu zaczęły gromadzić się tłumy. Reklamy i entuzjazm związany z nowym obiektem sprawiły, że zainteresowanie przerosło najśmielsze oczekiwania organizatorów. Wembley, mogący pomieścić około 125 tysięcy widzów, nie był przygotowany na to, co miało się wydarzyć. Dziesiątki tysięcy dodatkowych osób przedostawały się przez bramy, łamiąc wszelkie bariery. Szacuje się, że do środka przedostało się nawet 300 tysięcy osób! Trybuny szybko się zapełniły, a tysiące ludzi wdarło się na samą murawę. Chaos był tak wielki, że wydawało się, że rozegranie meczu będzie niemożliwe.

Biały koń Billie i cud na Wembley

Sytuacja na stadionie stała się na tyle poważna, że zdecydowano by wezwać policję konną. Wśród funkcjonariuszy był George Scorey, który dosiadał siwego konia o imieniu Billie. Na czarno-białych zdjęciach i filmach koń wyglądał na śnieżnobiałego. Obraz konia przemierzającego tłum tysięcy kibiców stał się jednym z najsłynniejszych symboli angielskiego futbolu. To właśnie dzięki niemu finał z 1923 roku zyskał miano „White Horse Final”.

Finał pod znakiem emocji i kontrowersji

Mecz udało się rozpocząć z około 45-minutowym opóźnieniem. Gdy piłkarze wbiegli na murawę, kibice utworzyli żywy mur tuż przy liniach bocznych. Mimo początkowej przewagi West Hamu, ostatecznie to Bolton Wanderers triumfowali 2:0. Pierwszego gola, już w drugiej minucie, zdobył David Jack. Drugie trafienie, budzące kontrowersje, dołożył Jack Smith w drugiej połowie. Jednak tego dnia wynik przeszedł na dalszy plan. Najważniejsze było to, że futbol, pomimo dramatycznych okoliczności, zwyciężył.

Dziedzictwo „White Horse Final”

Wydarzenia z tego finału zmieniły na zawsze zasady organizacji imprez masowych. Od tej pory wprowadzono obowiązek sprzedaży biletów z wyprzedzeniem, poprawiono infrastrukturę stadionów, a kwestie bezpieczeństwa zaczęto traktować znacznie poważniej.

Dziś na miejscu dawnego stadionu Wembley stoi nowoczesny obiekt, ale pamięć o „White Horse Final” jest nadal żywa. Na pamiątkę tych wydarzeń przy nowym Wembley wybudowano Most Białego Konia.

Finał z 1923 roku to nie tylko walka o trofeum. To przede wszystkim historia o sile futbolu, o pasji tysięcy ludzi i o narodzinach stadionu, który na zawsze zapisał się w sercach kibiców na całym świecie.

Jeśli spodobała Ci się ta opowieść, zajrzyj do naszego działu Historia sportu, gdzie znajdziesz więcej takich niezwykłych historii.
Zapraszamy również na naszą stronę główną, gdzie codziennie odkrywamy fascynujące wydarzenia z przeszłości.