W latach 80. XX wieku Wielką Brytanię ogarnęła histeria moralna związana z serią kontrowersyjnych filmów wydawanych na kasetach wideo, zwanych popularnie Video Nasties. Termin ten został spopularyzowany przez National Viewers’ and Listeners’ Association (NVALA), na czele której stała Mary Whitehouse, aktywistka walcząca o ochronę moralności publicznej. Filmy te, przeważnie niskobudżetowe horrory lub produkcje exploitation, wywołały debatę publiczną i gniew licznych organizacji religijnych oraz mediów, które oskarżały je o deprawację i szerzenie brutalności.

Luki w Prawie i Rozkwit Kontrowersyjnych Produkcji

W okresie wprowadzania na rynek odtwarzaczy VHS, przepisy dotyczące cenzury filmowej obejmowały jedynie produkcje kinowe. To oznaczało, że wiele brutalnych filmów mogło być dystrybuowanych bez nadzoru British Board of Film Classification (BBFC). W rezultacie na rynek wchodziły produkcje pełne przemocy, często nieocenzurowane. Dla konserwatywnej opinii publicznej stało się to nie do przyjęcia, a obawy rosły, szczególnie w kontekście dostępności tych filmów dla dzieci.

Kampania Mary Whitehouse i NVALA

Mary Whitehouse, kierując NVALA, rozpoczęła kampanię mającą na celu zatrzymanie dystrybucji tych niepokojących treści. Wsparcie mediów, takich jak The Sunday Times i Daily Mail, jeszcze bardziej zaogniło dyskusję, sugerując, że kontakt z „wulgarnymi treściami” na wideo prowadzi do wzrostu przestępczości wśród młodzieży. Wkrótce do kampanii przyłączyli się politycy, a w odpowiedzi na narastającą presję, Director of Public Prosecutions (DPP) opublikował listę 72 filmów, które potencjalnie naruszały Obscene Publications Act 1959.

Efekt Działań Policji i Lista Video Nasties

Na liście DPP znalazły się filmy oskarżane o obsceniczne treści, a ich kopie zaczęły być konfiskowane przez policję. Przypadki takie, jak zarekwirowanie kasety z musicalem „The Best Little Whorehouse in Texas”, „Najlepszy mały burdelik w Teksasie” z Dolly Parton, w wyniku błędnego przekonania o jej pornograficznym charakterze, ukazywały chaotyczne działania organów ścigania. Było to szczególnie widoczne w Manchesterze, gdzie szef policji, James Anderton, wyznawał fundamentalistyczne poglądy chrześcijańskie i aktywnie wspierał konfiskaty.

W odpowiedzi na liczne interwencje, policja współpracowała z DPP, by stworzyć dwa zestawienia filmów: Section 1 (filmy przeznaczone do prokuratury) i Section 2 (filmy mniej obsceniczne, możliwe do skonfiskowania bez oskarżeń). Ostatecznie Video Recordings Act z 1984 roku wymusił, by wszystkie nowe wydania wideo przechodziły przez proces certyfikacji BBFC, a filmy wcześniej wydane bez zgody musiały być poddane nowej ocenie w ciągu trzech lat.

Skutki Prawa i Wpływ na Kulturę Popularną

Pod wpływem Video Recordings Act, BBFC uzyskała większą władzę nad rynkiem wideo niż nad dystrybucją kinową. Nawet znane produkcje, jak Egzorcysta, zostały wycofane z rynku wideo, a na ich wydanie w domowej dystrybucji trzeba było czekać latami. Surowe przepisy wywołały także odpowiedź ze strony popkultury. Zespół The Damned wydał piosenkę „Nasty”, będącą hołdem dla potępionych produkcji.

Zmiany i Poluzowanie Cenzury

W kolejnych latach, wraz ze zmianą społeczną, wiele zakazanych filmów uzyskało ponowne oceny, a liczne „nasties” zostały dopuszczone do dystrybucji, niektóre bez cięć. Po odejściu Jamesa Ferman’a z BBFC w 1999 roku zasady zostały złagodzone, a filmy takie jak Texas Chain Saw Massacre i Egzorcysta uzyskały certyfikaty bez cięć. Publiczne konsultacje doprowadziły również do poluzowania zasad dla filmów z kategorią 18.

Dziedzictwo i Kultowy Status Video Nasties

Video Nasties przetrwały próbę czasu i dziś cieszą się statusem kultowych filmów wśród fanów horrorów. Wczesne kampanie przeciwko brutalności filmowej, choć kontrowersyjne, przyczyniły się do rozwoju rynku wideo i wpłynęły na standardy cenzury. Skandal wokół tych filmów jest dziś symbolem moralnej paniki i świadectwem zmieniających się standardów społecznych w czasach rozwoju nowych technologii medialnych.

Czy słyszałeś o jakimś filmie z listy Video Nasties? Jak myślisz, czy takie produkcje rzeczywiście wpływają negatywnie na społeczeństwo, czy raczej ograniczanie dostępu to nadmierna cenzura?

Jeśli zainteresowała Cię historia Video Nasties i wpływu kina na społeczne nastroje, zapraszamy do naszej sekcji historia kina, gdzie znajdziesz więcej opowieści o niezwykłych produkcjach i kontrowersjach związanych z kulturą filmową. Odwiedź naszą stronę główną, aby odkryć inne fascynujące historie, które rzucają nowe światło na najważniejsze wydarzenia i postaci w historii kina.