Festiwal Filmowy w Cannes ma swoje początki w 1938 roku, kiedy to francuski minister edukacji narodowej Jean Zay, na wniosek historyka Philippe’a Erlangera oraz dziennikarza filmowego Roberta Favre’a Le Breta, postanowił zorganizować międzynarodowy festiwal filmowy.
Jednym z powodów była chęć stworzenia konkurencji dla Festiwalu Filmowego w Wenecji, który w tamtym czasie był jedynym międzynarodowym festiwalem filmowym i przez lata wykazywał brak bezstronności z faszystowskim nastawieniem. Jednym z przykładów była edycja Festiwalu w Wenecji z 1938 roku, kiedy Mussolini i Adolf Hitler wpłynęli na unieważnienie decyzji jury.
Oburzeni tą decyzją członkowie jury z Francji, Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych postanowili wycofać się z festiwalu. Protest zachęcił Francuzów do stworzenia własnego festiwalu. 31 maja 1939 roku w tym celu wybrano bardzo atrakcyjne turystycznie miasto Cannes.
Pierwsza edycja miała się odbyć od 1 do 20 września 1939 roku w auli Miejskiego Kasyna, a Louis Lumière miał być honorowym prezesem.
Hollywoodzkie gwiazdy, takie jak Gary Cooper, Cary Grant, Tyrone Power, Douglas Fairbanks Jr., Mae West, Norma Shearer, Paul Muni, James Cagney, Spencer Tracy i George Raft, przybyły dzięki liniowcowi oceanicznemu wyczarterowanemu przez Metro-Goldwyn-Mayer.
31 sierpnia odbyła się inauguracyjna gala z prywatnym pokazem amerykańskiego filmu Dzwonnik z Notre Dame z Charlesem Laughtonem i Maureen O’Hara w reżyserii Williama Dieterle.
Następnego dnia, wojska niemieckie zaatakowały Polskę. W rezultacie festiwal został przełożony o 10 dni i zostałby wznowiony, gdyby okoliczności na to pozwoliły. Jednak sytuacja tylko się pogorszyła i 3 września Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom. Rząd francuski zarządził powszechną mobilizację, co uniemożliwiło kontynuację festiwalu, który ostatecznie został odwołany.
Na pierwszy Festiwal Filmowy w Cannes trzeba było czekać aż do 1946 roku.
Pierwsze gwiazdy przyjechały specjalnym pociągiem 18 września, jeszcze w trakcie przygotowań do uroczystości. Festiwal rozpoczął się 20 września 1946 roku w dawnym kasynie w Cannes.
Dwadzieścia jeden krajów zaprezentowało wybrane przez siebie filmy. Przeważała oczywiście tematyka wojenna. Francuski film „Bitwa o szyny” otrzymał Międzynarodową Nagrodę Jury (ówczesne Grand Prix, czyli druga nagroda), a sam Clément został uhonorowany wyróżnieniem dla najlepszego reżysera. Film służył zaakcentowaniu roli, jaką odegrał francuski ruch oporu w trakcie operacji Overlord.
Na samym festiwalu nie obyło się oczywiście bez wpadek. Podczas pokazu filmu „Notorious” Alfreda Hitchcocka, kinooperator pomieszał szpule i na początku pokazał koniec. Przy innej okazji, „Trzech muszkieterów” Miguela M. Delgado wyświetlono do góry nogami.