Burza nad Świnicą. Tragedia, którą przykryła II wojna światowa

15 sierpnia 1939 roku, zaledwie dwa tygodnie przed wybuchem II wojny światowej, Tatry stały się świadkiem dramatu, który w innych okolicznościach zapisałby się szerzej w pamięci. Tego dnia burza na Świnicy zaskoczyła kilkudziesięcioosobową grupę młodzieży żydowskiej z obozu organizacji „Akiba”. W wyniku uderzenia pioruna życie straciło sześć osób, a kilkanaście zostało rannych.

Burza z jasnego nieba

Burza przyszła nagle, jakby ktoś przeciął spokojne sierpniowe niebo grzmotem. Jeszcze przed chwilą nad Świnicą świeciło słońce, a w dolinach panowała cisza. W jednej chwili od strony Krywania nadciągnęła ciemna ściana chmur, a błyskawice zaczęły uderzać w stoki góry. Zaskoczeni młodzi turyści w panice przywierali do skał, kurczowo trzymając się granitu, jakby mógł ich ochronić przed piorunami. Gdy ratownicy TOPR z Józefem Oppenheimem dotarli na miejsce, zastali ludzi sparaliżowanych strachem, których musieli niemal siłą odciągać od głazów.

📌 Krótka historia TOPR

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe powstało w 1909 roku jako pierwsza tego typu organizacja w Polsce. Jego twórcą i pierwszym naczelnikiem był Mariusz Zaruski – oficer, taternik i pionier narciarstwa. W latach 30. kierownictwo przejął Józef Oppenheim, charyzmatyczna postać Zakopanego, który stał się legendą górskich akcji ratunkowych. Sprzęt był skromny – liny konopne, nosze, latarki karbidowe – a mimo to ratownicy wielokrotnie udowadniali, że potrafią działać w najtrudniejszych warunkach. Do wybuchu wojny TOPR miał już na koncie setki wypraw, które uratowały życie wielu turystom i taternikom.

Ofiary i dramat rodzin

Na miejscu zginęli Henryk Jasse i Chutka Rotenberg, w szpitalu zmarli kolejni uczestnicy – Hersz Jaffe i Szlomo Diamant. Kilka dni później po słowackiej stronie odnaleziono ciała Estery Dymówny i Izaka Schneidera. Pogrzeby odbyły się na cmentarzu żydowskim na Bachledzkim Wierchu.

Tragedia przykryta przez wojnę

Przez chwilę cała Polska żyła tym wydarzeniem – gazety pisały o jednym z najtragiczniejszych wypadków w Tatrach. Ale pamięć o burzy na Świnicy szybko zniknęła. Dwa tygodnie później rozpoczęła się II wojna światowa, a tamte dramatyczne obrazy przykryły wydarzenia o niewyobrażalnie większej skali.

📌 Świnica – najważniejsze fakty

• Wysokość: 2301 m n.p.m.
• Pasmo: Tatry Wysokie
• Charakterystyka: jeden z najbardziej rozpoznawalnych szczytów w polskich Tatrach
• Szlaki: prowadzą tu trudne trasy z łańcuchami, wymagające dobrej kondycji i doświadczenia
• Geologia: zbudowana głównie z granitów, często przyciąga wyładowania atmosferyczne
• Widoki: ze szczytu roztacza się panorama na Kasprowy Wierch, Orlą Perć i Krywań