Jej głos był zagrożeniem dla talibów. Kim była Zakia Zaki?

Miała mikrofon, odwagę i coś, czego ekstremiści bali się najbardziej – własne zdanie.

4 czerwca 2007 roku w Afganistanie zamordowano Zakię Zaki – dziennikarkę, nauczycielkę i matkę sześciorga dzieci. Jej odwaga kosztowała ją życie.

Zakia Zaki – kobieta, która nie chciała milczeć

Po upadku talibów w 2001 roku wiele kobiet w Afganistanie próbowało odbudować swoje życie – niewiele jednak odważyło się mówić publicznie. Zakia Zaki założyła rozgłośnię Sada-i-Sulh (czyli „Głos Pokoju”) w Jabal Saraj, 40 km od Kabulu. To było coś więcej niż radio – to był akt buntu. W audycjach mówiła o prawach kobiet, wolności słowa i zbrodniach talibów.

Była pierwszą dziennikarką, która otwarcie krytykowała talibów po interwencji sił USA. Jej rozgłośnia była współfinansowana przez USA i Francję, a każdy dzień emisji był ryzykiem. Lokalne konserwatywne grupy i bojownicy Hezb-e Islami regularnie grozili jej śmiercią. Zaki wiedziała o tym, ale nie wycofała się. Poza pracą w mediach była też dyrektorką szkoły. Startowała również w wyborach parlamentarnych.

Noc, która wszystko przerwała

Zakia Zaki została zamordowana we własnym domu, w środku nocy. Spała z 8-miesięcznym synkiem w ramionach, kiedy trzej uzbrojeni napastnicy wtargnęli do środka, oddali kilka strzałów prosto w głowę i klatkę piersiową, po czym uciekli. W pokoju obok spała dwójka starszych dzieci. Kilkuletni syn, który usłyszał strzały, chwycił za telefon i powiadomił ojca: „Mama nie żyje”. Sprawców morderstwa Zakii nigdy nie ujęto.

Niecały tydzień wcześniej zginęła inna dziennikarka, 22-letnia Shakaiba Sanga Amaj. Obie śmierci były czytelnym sygnałem: kobiety mają milczeć.

Ciekawostka na koniec

Choć jej stacja zamilkła po śmierci, odwaga Zakii Zaki nie poszła na marne. Dzięki niej powstały nowe kobiece rozgłośnie – także te wspierane przez kanadyjską organizację IMPACS, nawet w najbardziej zamkniętych częściach Afganistanu.

Ale jest coś jeszcze. Zakia nie tylko prowadziła audycje. W 2003 roku brała udział w pracach nad nową konstytucją Afganistanu – dokumentem, który miał chronić prawa obywateli. Niestety, nie ochronił jej samej.

 

Źródła informacji:

• Zakia Zaki – Wikipedia (ang.) (https://en.wikipedia.org/wiki/Zakia_Zaki)
• Female Afghan journalist shot dead – Al Jazeera (ang.) (https://www.aljazeera.com/news/2007/6/6/female-afghan-journalist-shot-dead)
• 2003 Loya Jirga – Wikipedia (ang.(https://en.wikipedia.org/wiki/2003_loya_jirga)
• Women’s radio initiative in Afghanistan – The New Humanitarian (ang.) (https://www.thenewhumanitarian.org/news/2003/05/27/womens-radio-initiative)